Làng nghề mây tre đan Thạch Cầu – Nam Trực Nam Định
Nghề đan mây tre đã hình thành và tồn tại từ bao thế hệ ở thôn Thạch Cầu, xã Nam Tiến (Nam Trực, Nam Định). Ở đây từ đứa trẻ lên mười đến các cụ ông, cụ bà “ngoại thất thập” vẫn ngày ngày thoăn thoắt đan tre nứa giúp cho cái nghề dân dã ấy được tiếp nối lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm
Đầu tiên là công đoạn lựa chọn nguyên liệu. Mây và tre để đan đều phải già; tre dóng dài và càng thẳng càng tốt. Tre và mây sau khi chặt về phải ngâm dưới ao tối thiểu một tháng để chống mối mọt rồi mới mang lên pha. Người pha tre khéo thì phải tính toán, cân đối để cả cây tre không phải bỏ đoạn nào: dóng thẳng thì làm nan chính; phần ngọn và gốc dùng để làm cạp và nan dát… Toàn bộ công đoạn pha tre, chẻ nan phải làm liên tục và nhanh bởi để lâu thì tre bị “quánh” (khô). Những sợi mây cũng phải lựa những đoạn già, chẻ mỏng, phơi săn, đến khi buộc lại phải ngâm nước cho mềm, lột thêm một lần nữa cho mỏng… Kỹ thuật nhất là công đoạn chẻ nan chính. Với dụng cụ là dao cán dài (khoảng 30-35cm), sống dao phải dày, lưỡi mài sắc… cầm thôi đã nặng tay mà trong tay của người Thạch Cầu, từng nan, từng nan mỏng khoảng 1-2mm cứ thế được tách ra. Hiếm có nan nào dày quá độ phải “tuốt” lại. Nan chẻ xong thì đan thành phên, chêm chặt, “cải” bốn xung quanh bằng nan dát rồi đem ra lò hun khói rạ cho lên màu “cánh gián” mới đạt tiêu chuẩn.
Làng nghề mây tre đan Thạch Cầu Xã Nam Tiến Nam Trực Nam Định
Cái nghề dân dã xuất phát từ đặc thù kinh tế “tự cung tự cấp”, sản xuất để phục vụ đời sống sinh hoạt lao động hằng ngày song cũng tự có sự “phân công” chuyên môn hóa khá cao. Thường thì đàn ông đảm nhiệm các công đoạn nặng nhọc như: pha tre, chẻ nan, uốn cạp, lên cạp, nứt mây, hun…; phụ nữ, người già, trẻ em thì đảm nhiệm khâu đan phên, đi chợ bán hàng.
“Thúng Thạch Cầu đứng đầu thiên hạ” là câu ca truyền miệng đã bao thế hệ ở thôn Thạch Cầu, xã Nam Tiến (Nam Trực). Ở đây từ đứa trẻ lên mười đến các cụ ông, cụ bà “ngoại thất thập” vẫn ngày ngày thoăn thoắt đan tre nứa giúp cho cái nghề dân dã ấy được tiếp nối lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm.
Theo: namdinhtours